BEELDONDERZOEK /
TEKSTUEEL ONDERZOEK
WAT IS ROTTERDAM?
Terug
Rotterdam is een grote Nederlandse havenstad en het dominerend onderdeel binnen de gemeente Rotterdam. Rotterdam maakt deel uit van de Randstad en is gelegen in Zuid-Holland.
De gemeente Rotterdam is met 616.528 inwoners (1 januari 2013) na Amsterdam de grootste gemeente van Nederland.


Rotterdam en zijn havens:
Omstreeks 1260 werd in de Rotte een dam gelegd op de plek waar de Hoogstraat de Rotte kruist. Hieraan ontleent Rotterdam zijn naam. Rond deze dam ontstond een nederzetting waar men in eerste instantie leefde van visserij. Al snel werd het ook een handelsplaats en ontstonden de eerste havens. Op 17 maart 1299 kreeg Rotterdam van graaf Jan van Holland stadsrechten, maar die werden nog datzelfde jaar herroepen. Op 7 juni 1340 verleende graaf Willem IV van Holland ze definitief. In 1360 werd een stadsmuur gebouwd.
In de 19e eeuw werd de positie van Rotterdam als internationale haven bedreigd door de verzanding van de voornaamste verbindingen met zee, eerst het Scheur en daarna de Brielse Maas. Om dit probleem het hoofd te bieden werd tussen 1827 en 1830 onder koning Willem I. Ingenieur Pieter Caland ontwierp een ambitieus plan voor een nieuwe verbinding met de Noordzee. In 1866 werd begonnen met de uitvoering hiervan.
De stad werd op twee manieren uitgebreid: door annexatie van een aantal omliggende gemeenten en door de bouw van veel nieuwe wijken. De eerste golf van annexaties vond plaats aan het einde van de negentiende eeuw met Delfshaven (1886), Kralingen, een deel van Overschie en Charlois in 1895. De havens werden in hoog tempo uitgebreid, onder invloed van mensen als Lodewijk Pincoffs en G.J. de Jongh. Steeds meer havens werden aangelegd, zoals de Maas-, Rijn- en Waalhavens. Aangetrokken door de werkgelegenheid die hieruit voortvloeide, verhuisden veel boeren, vooral uit Noord-Brabant, naar de stad.

Bombardement en bezetting, dat wat Rotterdam getekend heeft:
Alles veranderde op 14 mei 1940. Nederland was op dat moment al vijf dagen in oorlog. Reeds op de eerste dag landden er vele Duitse parachutisten en luchtlandingstroepen rond Rotterdam-Zuid. Ook het Noordereiland was bezet. Het Nederlandse garnizoen, aangevoerde infanterie en onderdelen van het Korps Mariniers hielden echter de Maasoever en Maasbruggen voortdurend onder schot, waardoor het de Duitsers niet lukte om het centrum te bereiken. Na enkele dagen hevige gevechten rond de brug stuurden de Duitsers in de ochtend van 14 mei een onderhandelaar. Er werd gedreigd met de vernietiging van de stad. De Duitsers bleken weinig geduld te hebben: om het verzet te breken, besloten de nazi's hun dreigement uit te voeren.
Het bombardement op Rotterdam, dat vroeg in de middag plaatsvond, duurde slechts een kwartier, maar de vernietigende uitwerking, mede door de brand die ontstond, was gigantisch. Meer dan 24.000 woningen werden in de as gelegd. Ongeveer 800 mensen vonden de dood en 80.000 Rotterdammers waren dakloos geworden. Toen de Duitsers nog diezelfde middag dreigden om op dezelfde manier ook Utrecht plat te gooien, was dit reden voor de Nederlandse opperbevelhebber Winkelman tot capitulatie. In Rotterdam was vrijwel het gehele centrum, het hart van de stad, veranderd in een smeulende puinhoop. Tegelijk met de bezetting begon ook het puinruimen. De Schie, ter hoogte van de huidige Schiekade, werd gedempt met het vele puin.

Na de Tweede Wereldoorlog
Na de oorlog begon de wederopbouw langs de lijnen van het Basisplan voor de Wederopbouw van Rotterdam. In een drang naar vernieuwing en modernisering werden veel beschadigde gebouwen niet hersteld, maar gesloopt, zoals het gebouw van de Bijenkorf van Dudok.
In de jaren vijftig was de wederopbouw in volle gang. Rotterdam kreeg het imago van 'werkstad' en ontwikkelde zich tot een toonbeeld van moderniteit. In 1953 vond de opening van de Lijnbaan plaats, de eerste autovrije winkelstraat in Europa. Het vooruitstrevende ontwerp trok internationaal veel aandacht. Het nieuwe Centraal Station kwam in 1957 gereed, met ernaast het op dat ogenblik hypermoderne Groothandelsgebouw uit 1953. Ter gelegenheid van de Floriade richtte men in 1960 de Euromast op. Samen met het beroemde beeld 'De Verwoeste Stad' van Ossip Zadkine werd de Euromast een symbool van het naoorlogse Rotterdam. In 1970 werd de Euromast verhoogd door er een Space Tower op te zetten, waarmee de totale hoogte op 185 meter kwam.

Rotterdam nu:
Menselijke maat.
Vanaf de jaren ' 70 begint men zich te bezinnen op de wederopbouwstrategie. De binnenstad is te veel een zakencentrum geworden. Het roer wordt omgegooid. Er komen meer woningen, winkels en horeca bij in het centrum en de menselijke maat keert terug in de bouwplannen. Het aantal bewoners en bezoekers van de binnenstad stijgt snel en de levendigheid en diversiteit van de stad neemt toe. Rotterdam schudt het oude imago van saaie werkstad van zich af en neemt met aansprekende internationale evenementen een steeds prominentere positie als bestemming in Europa in.
Kunst
Aan het begin van de 21e eeuw is Rotterdam een ruim opgezette, groene stad met een grote variëteit aan woonmilieus en een dynamische binnenstad. Rotterdam inspireert met kunst, muziek, architectuur, mode en design. Het moderne stadshart bevat alle grote winkelketens en een toenemend aantal ‘flagstores’ van internationale brands. In de Witte de Withstraat vind je galeries, designshops en een fenomeen als WORM, het ‘instituut voor avant-gardistische recreatie’. De dynamiek van de grote stad trekt steeds meer ondernemende bewoners. Het aantal hoogopgeleiden laat een constante stijgende lijn zien en bevindt zich inmiddels boven het landelijk gemiddelde. Deze groep zorgt voor nieuwe dynamiek in de stad. Mede door hen worden klushuizen omgetoverd tot aansprekende woningen, groeit de creatieve sector en wordt er volop geëxperimenteerd in de stad.
Duurzaamheid
Een belangrijke ontwikkelingsrichting van Rotterdam is het streven naar een meer duurzame leefomgeving. De enorme schaal van het haven-industrieel complex maakt dat Rotterdam een aanzienlijke bijdrage kan leveren aan het terugdringen van de CO2-uitstoot in Nederland. Dat inspireerde de stad tot een ambitieus klimaatprogramma dat wereldwijd respect oogst. Het Rotterdamse model wordt inmiddels vertaald naar diverse andere steden, zoals Jakarta, Ho Chi Min stad en New Orleans. De duurzaamheidsambitie van Rotterdam past in de groeistrategie van de stad die gaandeweg een meer kwalitatief karakter krijgt. De haven verplaatst zich naar zee waar de nieuwe Maasvlakte wordt gerealiseerd.
Aantrekkelijkheid
In de stad geeft dit mogelijkheden om aantrekkelijke woon- en werklocaties te ontwikkelen langs de rivier, zoals gebeurt in het Stadshavensproject. In de binnenstad wordt geïnvesteerd in verdichting en kwaliteitsverbetering. Het aantal binnenstadsbewoners stijgt doordat er meer woningen worden gebouwd. De openbare ruimte wordt verder verbeterd door herinrichting, nieuw straatmeubilair en toevoeging van groen. Het nieuwe Centraal Station met HSL en RandstadRail geeft de stad een fraaie entree voor bezoekers.
Nog steeds gaat het zoals het vroeger ging: samen de schouders eronder, vanuit vertrouwen samenwerken en elkaar vinden uit betrokkenheid bij de stad
Investeren
Investeerders tonen hun vertrouwen in de toekomst van de stad. Het winkelaanbod wordt verder versterkt met de ontwikkeling van Forum in de binnenstad. Het oude postkantoor aan de Coolsingel krijgt een nieuwe bestemming en Rotterdam krijgt als eerste stad in Nederland een moderne multifunctionele Markthal. Er komen in de hele stad hotels bij. Toplocaties voor grootschalige nieuwe investeringen zijn het Central District rond CS en de Wilhelminapier aan de zuidoever van de Rivier.
Metropool
Kansen zijn er volop op het gebied van klimaatadaptatie, duurzame energie en water. Met het Erasmus Medisch Centrum en andere topinstituten in de stad heeft Rotterdam een uitstekende positie in de medische en zorgsector. Het brede cultuuraanbod en de sterke reputatie van Rotterdam als festival- en sportstad bieden ondernemers mogelijkheden op de bezoekersmarkt. Op regionale schaal maakt de stad verbinding met Den Haag in de Metropoolregio. Hierdoor wordt Rotterdam onderdeel van een grootstedelijk netwerk dat op Europese schaal kan concurreren.

Al deze vernieuwingen worden door Rotterdammers op karakteristieke wijze opgepakt: handen uit de mouwen en doorzetten. Rotterdammers kenmerken zich door een open mind en veranderingsgezindheid. Handelsgeest en ambitie drijven de stad voort. Er kan veel in Rotterdam, want er is nog volop ruimte voor groei en vernieuwing.